Â’r Hydref yn ei anterth, dyma gwmnïau cludo UberEats a Deliveroo yn medi’r hyn a heuant.
Rhaid i weithwyr y cwmnïau hyn, sydd yn cludo prydiau bwyd-barod o fwytai i gwsmeriaid, gweithio am gyflogau isel (yn aml ‘mond £3-4 yr awr), oriau bregus ac amodau danderus. Trwy honni bod eu gweithwyr yn hunan-gyflogedig mae’r cwmnïau (sydd yn cyflogi trwy apiau ffôn symudol) yn ceisio osgoi talu aswyriant a phensiwn drostynt ac atal hawliau undebol, fel rhan o’r hyn a elwir yr “economi gig”. Ond mae gweithwyr cludo yng Nghaerdydd wedi codi stwr am eu problemau dros y fisoedd diwethaf.
Ar ddiwedd mis Awst, dechreuodd rhai o gludwyr Romanaidd Caerdydd ar streic wyllt (wildcat, sef streic digymell, answyddogol) dros amodau a diffyg gwaith ac ymunodd eraill yn gloi. Ar y 3ydd o Fedi, ceisiodd UberEats cynnal cyfarfod a’r gweithwyr. Wedi cael hen digon o drafod di-bwynt ac yn gweld y cynnig gwag fel yr hyn yr oedd, sef ymgais i gostegu’r aflonyddwch, aeth ddim un gweithiwr i’r cyfarfod. Yn lle, ymgasglodd y gweithwyr, trwy Couriers Network Cymru, tu allan i swyddfa UberEats yn Neptune Court, Caerdydd. Mae’r Couriers Network Cymru yn rhwydwaith o gludwyr sydd wedi bod yn weithgar dros y misoedd diwethaf, ac wedi’u cefnogi gan undeb Gweithwyr Diwydiannol y Byd (yr IWW). Cafwyd protest llawn angerdd a bomiau mwg lliwgar, a mynnodd y cludwyr i’w cynrychiolydd o’r IWW gael rhoi eu gofynion i’r goruchwylwyr. Bu warchodwyr diogelwch preifat yn bresennol o’r dechrau, ac hwyrach gawlyd heddlu arfiog i’r fan, ond ar ôl sylwi na fydd y gweithwyr yn symud, caniatawyd o’r diwedd i’r cynrychiolydd dod i mewn i siarad
Yn hwyrach ym mis Medi, dyma gwmni Deliveroo yn ceisio atal eu gweithwyr rhag cludo bwyd i weithwyr rhyw – ond yn dilyn pwysau o weithwyr trwy yr IWW ac undeb United Voices of the World llwyddwyd i wrthdroi y gofyniad rhagfarnllyd. Yn y cyfamser, ni welwyd dim gwelliant i sefyllfa gwaith y cludwyr – i’r gwrthwyneb, roedd “algorithmau” UberEats yn rhoi llai o dâl, oedd i bob golwg yn ymgais i gosbi’r gweithwyr am geisio ymdrefnu. Bu weithgaredd cyffroes Couriers Network Cymru yn sbardun i gludwyr mewn dinasoedd eraill. Galwyd felly am streic dros yr ynys ‘oll ar y 4ydd o Hydref, â chludwyr Caerdydd ar flaen y gad.
Roedd y streic yn esiampl o weithgaredd pwerus ac unedig gan weithwyr ac undebau ar lawr gwlad, gyda chludwyr mewn 10 dinas yn y DU yn ymuno. Bu gynnwrf a streiciau eisoes gan gludwyr Deliveroo ac UberEats, yn y DU a thu hwnt, ond dyma ddigwyddiad hanesyddol o ran cyd-streicio mewn amrywiaeth o ddinasoedd. Trefnwyd streic y cludwyr i gyd-fynd â streicio mewn bwytai McDonalds, Wetherspoons a TGI Fridays yn Lloegr, a gydlynnwyd gan weithwyr annibynnol, War on Want, McStrike ac undebau Unite, IWGB, yr IWW a BFAWU (undeb y pobyddion). Dyma streic #FFS410 (Fast Food Shut Down) felly, oedd yn mynnu £5 am bob gludiant ac £1 y milltir i’r cludwyr, a £10 yr awr i’r gweithwyr bwytai. Yng Nghymru, cafwyd protestiadau mewn solidariaeth yn Wrecsam ac Abertawe, a gorymdaith stwrllyd gan gludwyr yng Nghaerdydd. Mae’r brwydr yn parhau!
Os ydych yn gluduwr gydag UberEats neu Deliveroo yng Nghymru, neu eisiau cyfrannu i’r brwydr, cysylltwch â couriers.cymru[at]iww[dot]org[dot]uk
Tra bo cludwyd yn streicio, bu gyfundrefn newydd yng Nghaerdydd yn streicio nôl yn erbyn ffasgiaeth.
Mae Streic y Fenyw Cymru yn fudiad ffeminyddol newydd, sydd yn adeiladu am streic cymdeithasol rhyngwladol ar yr 8fed o Fawrth (diwrnod rhyngwladol y fenyw) ac yn sefyll dros ryddid i bobl draws a gweithwyr rhyw. Maent wedi bod yn brysur trefnu coets o Gaerdydd i Lundain i brotestio yn erbyn gorymdaith gan y DFLA hiliol ar y 13eg o Hydref.
Mae’r Democratic Football Lads Alliance, sef grŵp asgell-dde eithafol, Islamoffobaidd, yn ceisio ennill troedle yn Ne Cymru. Mae ganddynt grwpiau yn Abertawe a Chaerdydd, a chynaliant gyfarfod cudd gydag Anne Marie Waters, goruchafwr gwyn ac arweinydd ForBritain, yn Abertawe ar y 30fed o Awst. Er gwaethaf ei smalio, dyma fath o EDL 2.0 – grŵp treisgar sydd wedi ymosod yn ffisegol ar unigolion ac adeiladau Mwslemaidd, undebwyr llafur a siopiau llyfrau asgell chwith. Wrth i Frecsit cerdded ymlaen ac ymosodiadau y llywodraeth ar ffoaduriaid, mewnfudwyr a’r cenhedlaeth Windrush parhau, mae’r ffasgiaid yn ymhyderu. Roedd gorymdeithiau y DFLA a “Free Tommy Robinson” (cyn arweinydd yr EDL, ac un o arweinwyr newydd y DFLA) yn Llundain dros yr haf yn y digwyddiadau asgell-dde pell mwyaf yn y DU ers yr ail ryfel byd. Rhaid eu gwrthwynebu, a gwych yw gweld ffeminyddion yn arwain y ffordd.
Bydd coets Streic y Fenyw yn gadael Caerdydd bore dydd Sadwrn, ac mae llefydd ar gael o hyd. Dewch yn llu!
Digwyddiad facebook fan hyn: https://www.facebook.com/events/305464676915423/
Am fanylion pellach ebostiwch: womensstrikecymru[at]riseup[dot]net
anarchwaethus / gwefan anarchaidd yn y Gymraeg 