Cafwyd peth cynnwrf yng Nghymru dros y mis diwethaf. Dyma grynodeb anarchwaethus.
Solidariaeth â Chatalwnia
Yn dilyn ymgais gwladwriaeth Sbaen i sathru protestiadau a refferendwm annibyniaeth Catalwnia dangoswyd solidariaeth ar hyd Gymru. Hyd a wyddwn ni, cynhaliwyd ralïau yn Llangefni, Caernarfon, Aberystwyth, Caernarfon, Llanelli a Chaerdydd, y rhan fwyaf wedi trefnu gan y grŵp annibyniaeth YesCymru. Wrth i’r llywodraeth ganolog anfon llongau o heddlu arfog tra bo gangiau o ffasgiaid Sbaeneg yn crwydro’r strydoedd, galwyd am streic gyffredinol ar y 3ydd o Hydref gan undeb anarchaidd y CNT ac eraill. Chwifiwyd baner anarchiaeth a baner Chatalwnia o brifysgol Abertawe mewn solidariaeth gan yr IWW, chwaer undeb i’r CNT.
Braf gweld cynifer o bobl ar strydoedd Cymru, yn enwedig yn nhrefi lle ni chafwyd protest ers slawer dydd. Eto i gyd, rhaid cofio taw arf, nid gair, yw solidariaeth. Trwy weithredu uniongyrchol, nid gwrando ar wleidyddion, cawn ddadwladychu a thrawsnewid ein bywydau.
Coffáu’r Frigâd Ryngwladol
Wrth i ffasgiaeth Sbaen sleifio o’u cuddfannau unwaith eto, cafwyd digwyddiad yng Nghaerdydd ar y 14eg o Hydref i gofio’r gwirfoddolwyr a aeth i’w brwydro yn y 30au. Teithiodd sawl Gymro a Chymraes i gwffio ffasgiaeth yn Rhyfel Cartref Sbaen (1936-1939), gyda’r Frigâd Ryngwladol ond hefyd gyda’r milisiais Trotsgïaidd ac anarchaidd yn ogystal. Trefnwyd y digwyddiad ger y gofeb yng Ngerddi Alexandria gan Ymddiriedolaeth Coffa’r Brigadau Rhyngwladol, a mynychwyd y digwyddiad gan ddisgynyddion rhai o’r gwirfoddolwyr, Côr Cochion Caerdydd, undebau llafur ac eraill.
Yn ôl undeb yr IWW, “Croesawyd rhandaliad y Gangen Aelodau Cyffredinol IWW Cymru ar y diwrnod gyda theimlad o undod go iawn, ynghyd â’r gydnabyddiaeth, er bod y frwydr yn erbyn Franco bellach yn hanes, bod y frwydr yn erbyn ffasgiaeth yn ei ffurfiau niferus yn parhau lle mae gan pawb ohonom rhan i’w chwarae!”
Hillary Cer i grafu
Cafwyd mwy o anghydfod ar gampws Singleton Prifysgol Abertawe ar y 14eg o Hydref. Daeth Hillary Clinton, cyn-weinidog cartref yr UDA, i dderbyn anrhydedd am ei chefnogaeth o “Hawliau Dynol” – er gwaethaf ei rôl amlwg mewn rhyfeloedd imperialaidd, bomiau “drones” a’i gomplisitrwydd mewn arteithio. Er bod Trwmp yn fwy o gachwr amlwg, ochr arall yr un geiniog ormesol yw Clinton wedi’r cyfan. Ond mae nifer, gan gynnwys y Brifysgol, yn fodlon anwybyddu hyn (er budd ei hun) – yn wir, aeth un academydd mor bell a gweld hi fel un o’r gorthrymedig (!).
Er gwaethaf ymdrechion yr heddlu a’r gwarchodlu diogelwch, protestiwyd ei phresenoldeb gan dorf fawr o fyfyrwyr, gan gynnwys grwpiau’r Ffederasiwn Anarchaidd De Cymru, Myfyrwyr Sosialaidd Abertawe, y Marxist Student Federation ac eraill. O ganlyniad cyrhaeddodd Clinton yn hwyr, a hynny i hwtio a bloeddiadau. Cafodd Brif Weinidog Cymru Carwyn Jones, ac arweinydd Cyngor Abertawe Rob Stewart croeso tebyg. Ie wir.
Unoliaeth yn erbyn militariaeth
Ar 23ain o Hydref, nid nepell o’r gofeb gwrth-ffasgaidd, cafwyd protest yn erbyn militariaeth a ffair arfau Caerdydd. Daeth dorf i brotestio ar risiau llys y goron Caerdydd i ddangos eu solidariaeth â phrotestwraig, D., oedd yn cael eu herlid am ei gwrthwynebiad taer i ffair arfau’r “DPRTE” ym mis Mawrth eleni. Mae’r “Defence Procurement, Research, Technology and Exportability“, a gynhaliwyd yn arena’r Motorpoint, yn “gyfle i’r diwydiant arfau a chynryciolwyr o’r llywodraeth gynnal eu diwydiant ffiaidd, yn hwyluso diwydiant sydd yn arfu gladwriaethau sydd yn lladd eu pobl gyda’r teclynau diweddaraf ar gyfer gorthwm a rhyfel.”
Bu’r galeri cyhoeddus yn llawn cefnogwyr y protestwraig trwy gydol yr achos. Wedi tri diwrnod roddwyd iddi ddedfryd o 3 mis wedi’u gohirio am 18 mis. Dywedodd D. bod ei “phenderfynolrwydd wrth wrthwynebu’r Fasnach Arfau ond wedi’i gryfhau gan y profiad a gobeithiaf weld protest anferth tu allan i Ffair Arfau’r “DPRTE” yn arena Motorpoint Caerdydd blwyddyn nesaf”.
Protest gwrth-ffwr yn y Fenni
Cafwyd protest yn erbyn ecsploetio ffwr anifeiliaid yn y Fenni ar yr 21ain o Hydref. Protestiodd Cardiff Vegan Action tu allan i siopau Extons, Ruby Redz a Alison Tod Couture Milliner. Codwyd ymwybyddiaeth o’r mater a rhoddwyd pamffledi i’r cyhoedd. Dywedodd siaradwr ar ran Alison Tod eu bod wedi achosi “anghydfod ac aflonyddwch“. Da iawn.
Cymdeithas yn blocio swyddfa AC
Rhwystrodd aelodau o Gymdeithas yr Iaith mynediad i swyddfa’r AC Alun Davies ym Mrynmawr, Blaenau Gwent ar y 26ain o Hydref. Trwy ddefnyddio cadwyni a biniau, blociwyd y fynedfa gan brotestwyr a alwodd i’r gweinidog “roi ei gynlluniau am ddeddfwriaeth newydd am y Gymraeg ‘yn y bin'”. Barnwyd bil newydd y gweinidog yn hallt gan ei fod yn lleihau hawliau’r Gymraeg ac “er lles y biwrocratiaid” yn unig. Yn gynharach yn y mis ar y 7fed o Hydref fe gafodd Gymdeithas rali “Addysg Gymraeg i Bawb!” yng Nghaerdydd.
Solidariaeth â phobl LHDT+ yn yr Aifft
Cafwyd protest yng Nghaerdydd ar y 24ain o Hydref i ddangos solidariaeth â phobl LHDT+ yn yr Aifft. Carcharwyd dros 57 person wedi i faneri enfys cael eu chwifio yng nghyngerdd yn Cairo ar ddiwedd mis Medi. Yn dilyn hyn mae gormes yn erbyn pobl lesbiaidd, hoyw, deurywiol, traws ac eraill wedi gwaethygu yn yr Aifft, gormes a gefnogwyd gan wladwriaethau’r Gorllewin sydd yn cefnogi’r Aifft yn ariannol ac yn gwerthu’r teclynnau gwyliadwriaeth sy’n targedu pobl LHDT+. Braf gweld nifer yng Nghaerdydd dangos solidariaeth LHDT+ rhyngwladol felly. Yn ein hoes dyrys, mae angen hunan-amddiffyniad cwiâr arnom cymaint ag erioed.
Os oes gennych chi newyddion am brotest neu anghydfod yng Nghymru, gyrrwch e mlan!
